Kunststof gasleidingen in de meterkast moeten voortaan voorzien worden van een beschermende mantelbuis. Deze maatregel is een eerste resultaat van het overleg tussen betrokken instanties na  een heftige meterkastbrand in een woning in Maassluis deze zomer. Over bestaande installaties is echter nog geen besluit genomen.

De nieuwe maatregel zal in december worden opgenomen in de praktijkrichtlijn NPR 3378-5 en NPR 3378-6, die de aanleg van gasleidingen na de gasmeter beschrijft. Volgens normeninstituut NEN betekent dit dat installateurs naar alle waarschijnlijkheid vanaf januari volgens het nieuwe voorschrift moeten werken.

Directe aanleiding voor de herziening van NPR 3378 is een meterkastbrand op 11 augustus in een nieuwbouwwoning (oplevering 2008) in de buurt Het Hoge Licht in Maassluis. Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond onderzocht het gevaarlijke incident en maakte een reconstructie.

De brand ontstond door een slecht functionerende aardlekschakelaar, waardoor er plaatselijk een hoge weerstand was, wat weer zorgde voor oververhitting, waarna de groepenkast vlam vatte. Brandende delen uit de groepenkast vielen vervolgens op de kunststof PE-X-binnenleiding ( in dit geval van het merk Rehau Rautitan gas flex). Deze smolt, gas ontsnapte en vatte vlam.

Uitschuifbare mantel

Door de hitte zakten uiteindelijk ook de PVC-buitenmantel en de kunststof zegelkap van de aansluitleiding voor de gasmeter naar beneden, waardoor de PE-binnenleiding bloot kwam te liggen. Dit kon gebeuren doordat het een uitschuifbare mantel betrof, waardoor de buis makkelijker op maat te maken is. De strip die het uitgeschoven deel op zijn plek moest houden werd door de brandweer niet terug gevonden. In de PE-binnenleiding ontstonden twee gaten van ongeveer een centimeter doorsnede, waaruit het gas onder grote druk ontsnapte. Vanaf dit moment was er een groot risico op een gasexplosie. De brandweer wist echter op tijd het vuur te blussen en de gasleiding provisorisch met tape dicht te plakken.

Deze brand staat niet op zichzelf, melden de onderzoekers van Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond in het rapport. Vorig jaar vond er in dezelfde veiligheidsregio in het dorp Rhoon een soortgelijke brand plaats. En “ook elders in het land zijn hiervan voorbeelden bekend”, zo stellen zij.

De installatie was aangelegd volgens de richtlijn NPR 3378-5. Hierin staat namelijk dat PE-X ‘bereikbaar weggewerkt’ moet zijn, in de grond verwerkt of weggewerkt in vloer, muur of onbereikbare ruimte, waarbij een vrij liggende leiding in een mantelbuis wordt beschouwd als een ‘weggewerkte bereikbare leiding’. Maar dit wegwerkvoorschrift geldt niet voor de meterkast.  “In de meterruimte mag de [PE-X, red.] buis in het zicht liggen en behoeft niet te zijn voorzien van een mantelbuis”.

Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond vindt dit onacceptabel. “De praktijkrichtlijn houdt met deze uitzondering onvoldoende rekening met een brand die in de meterkast zelf ontstaat.”

Op 6 november kwamen de betrokken normcommissies, Netbeheer Nederland, Kiwa, Uneto-VNI en Brandweer Nederland samen om het geval te bespreken. Uitkomst is een bemanteling van de PE-X (of Multilayer) binnenleidingen in de meterkast. De partijen hebben ook afgesproken de zaak wat breder te gaan onderzoeken, waarbij “de risico’s voor en achter de meter in kaart worden gebracht”, aldus Arie de Jong, clustermanager Gas & Water bij NEN. “Dan nemen we echt alles mee.” Precieze data en onderzoeksvragen hebben de partijen echter nog niet vastgesteld.

Nieuwe gevallen

Volgens De Jong geldt de nieuwe richtlijn in eerste instantie alleen voor nieuwe gevallen. “Over bestaande gevallen hebben we nog geen ei gelegd.” Wat daarbij speelt zijn voornamelijk twee zaken. Ten eerste is het duur om een bestaande leiding een mantel wikkelen. “In nieuwe installaties zijn de meerkosten daarentegen verwaarloosbaar.” Een tweede probleem is dat NEN liever geen specifieke fabrikanten van brandwerend materiaal wil aanprijzen. De Jong: “We moeten het zo omschrijven dat niemand zich buitengesloten voelt.”

De Jong wil benadrukken dat mensen met een kunststof gasleidinginstallatie zich niet ineens veel zorgen hoeven te maken. “Het risico is beperkt. Dit is echt geen tikkende tijdbom. Ik kan me wel voorstellen dat het bewoners oplossingen willen zien.”

In de meterkast is de woningeigenaar verantwoordelijk voor de installatie achter de meter. De verantwoordelijkheid van de meter zelf en de aansluitleiding tot de meter ligt bij de netbeheerder. Ook netbeheerders mogen werken met kunststof leidingen. Zij werken met PE leidingen, maar die moeten wel voorzien zijn van een mantelbuis, die “in verreweg de meeste gevallen van PVC is gemaakt”, laat Martijn Boelhouwer van Netbeheer Nederland weten.

Kunststof gasleidingen zijn toegestaan vanaf 2001. Sinds die tijd zijn ruim 700.000 nieuwbouwwoningen opgeleverd. Op verzoek van Gawalo vroeg Netbeheer Nederland aan de netbeheerders het aantal woningen met kunststof gasaansluitingen. Bij elkaar gaat het om 263.653 stuks, zo blijkt.

Hoeveel woningen voorzien zijn van een kunststof binnenleiding is niet te achterhalen. Dick Reijman van Uneto-VNI: “Het is lastig om een indicatie te geven van het aantal kunststofleidingen in de meterkast, maar het zal al snel gaan om circa een half miljoen woningen. Kunststofleidingen zijn momenteel het meest gangbaar, maar percentages zijn lastig te geven.” Uneto-VNI laat verder weten achter de eerste uitkomsten van het overleg te staan.

Gepubliceerd in GAWALO 2012