Het internationale klimaatpanel IPCC moet beter naar klimaatsceptici luisteren, maar die sceptici moeten zelf ook beter hun best doen gehoord te worden, niet door harder te schreeuwen, maar door de juiste route te bewandelen. Verschillende wetenschappers adviseerden dit maandag tijdens een hoorzitting van de Tweede Kamercommissie van VROM over het klimaatpanel IPCC.

Het klimaatpanel kwam de laatste maanden in opspraak door fouten in het klimaatrapport uit 2007 en de manier waarop panelleden die in de doofpot probeerden te stoppen. De Tweede Kamer wilde het naadje van de kous weten en organiseerde maandag een hoorzitting die de hele dag duurde en waarbij wetenschappers van het IPCC, klimaatsceptici en wetenschapsjournalisten de gang van zaken probeerden te duiden.

Het vuistdikke klimaatrapport is in feite een samenvatting van alle relevante klimaatliteratuur die verschijnt in een bepaalde periode. Voor klimaatsceptici zijn er verschillende manieren om invloed te hebben binnen het IPCC. Dat kan ten eerste via publicaties in het rapport. Maar het klimaatpanel kiest voor het belangrijkste eerste deel van het rapport het liefst alleen publicaties die ‘peer reviewed’ zijn – die door collega’s van commentaar zijn voorzien in kwalitatief hoogwaardige bladen. Voor de IPCC-panelleden is dat het selectiemiddel om te bepalen of publicaties aan de wetenschappelijke normen voldoen. De klimaatsceptici menen echter dat zij geweerd worden door deze bladen, waardoor ook kansen opgenomen te worden in het rapport slinken. “Soms legden we publicaties van klimaatsceptici naast ons neer. We moeten beter uitleggen op welke gronden we dat doen”, moest Bert Metz, voormalig co-voorzitter van één van de IPCC-werkgroepen, toegeven.

Een andere methode om invloed te hebben op het rapport is kritiek te leveren op de eerste conceptversie via de zogeheten ‘expert review’-procedure. De panelleden in het IPCC zijn verplicht wat te doen met deze opmerkingen, ondanks de enorme hoeveelheden – bij het Vierde Assessment Rapport werden 29.000 commentaren ingeleverd. Maar klimaatscepticus Hans Labohm, één van de experts, verzekerde maandag dat hij nooit antwoord heeft gehad op zijn commentaren en dat de panelleden ook geen woord van zijn opmerkingen hebben verwerkt in het rapport.

Ten slotte kunnen klimaatsceptici proberen zitting te krijgen in één van de werkgroepen die het rapport samenstellen. Sceptici menen echter dat, als het al lukt om hier in te komen, hun standpunt ondergesneeuwd raakt omdat de uiteindelijke tekst gebaseerd is op consensus. “Consensus is een weeffout in het IPCC”, zei professor Salomon Kroonenberg van de TU Delft. Ook Wim Turkenburg, professor aan de Universiteit Utrecht en betrokken bij eerdere rapporten, vindt dat het IPCC te weinig aandacht schenkt aan sceptische klimaatgeluiden. “Ik denk dat dissensus onder de wetenschappers een grotere paragraaf in het rapport moet krijgen.”

Scepsis in het IPCC zou inderdaad meer erkenning moeten krijgen, vond ook Maarten Hajer, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving. Toch meent hij dat de selectiemethode voor artikelen via de peer reviewed tijdschriften een goede is. “Het is niet zo heel moeilijk. Er zijn naast Nature en Science nog talloze goede tijdschriften. Een goed verhaal wordt gewoon geaccepteerd, of dat nu sceptisch is of niet.”

Het is mede aan KNAW-voorzitter Robbert Dijkgraaf om de adviezen van de wetenschappers te wegen. Hij zal de komende maanden het onderzoek leiden naar de oorzaken van de fouten in het Vierde Assessment Rapport van het IPCC, zodat die kunnen worden vermeden in het volgende rapport, wat klaar moet zijn in 2014. Dijkgraaf gaf aan onder meer te kijken naar hoe de inhoudelijke input op het rapport via de ‘expert reviews’ beter op waarde kan worden geschat, ook die van de klimaatsceptici.

Bron: EnergieGids.nl/Tijdo van der Zee 20-04-2010