Bij de renovatie van de Grote Zaal van het Rotterdamse Concert- en congresgebouw De Doelen is het ventilatiesysteem omgekeerd, een ingreep die veel energie bespaart. Ook zijn op verschillende plekken led-lampen aangebracht. Het zijn technische maatregelen in een breder pakket van duurzaamheidsbeleid, die De Doelen op den duur een Green Key-certificaat moeten opleveren.

door Tijdo van der Zee

De Doelen in Rotterdam is een ontwerp van de gebroeders Kraaijvanger en is een typisch staaltje wederopbouwarchitectuur: functionalistisch, ruim bemeten en met degelijke materialen als beton en natuursteen. Toch was de Grote Zaal enige jaren geleden aan een renovatie toe, onder meer omdat de grote hoeveelheden asbest in het pand verhinderden dat apparatuur netjes in het plafond kon worden weggewerkt, waardoor het geheel een rommelige aanblik bood. Ook de luchtschachten van het ventilatiesysteem bestonden uit asbest.

Omgedraaid
Op initiatief van de projectleiding (in handen van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam en de Doelen) werd lopende het project besloten het ventilatiesysteem om te draaien. In plaats van met een snelheid van 5 m/s vanuit het plafond, wordt de ventilatielucht nu vanonder iedere stoel met een snelheid van 0,5 m/s de ruimte ingeblazen en afgevangen via schachten in de wand en het plafond. “Een enorme klus, omdat alle stoelen er uit moesten, om daaronder enkele plenumboxen te kunnen bouwen en ook moest onder iedere stoel en gat geboord worden door centimeters dik beton”, zegt Frank van Donkersgoed, hoofd Technische Dienst bij De Doelen. Maar het resultaat rechtvaardigt de ingreep, want door de natuurlijke luchtstroom te volgen – warme lucht stijgt op – kunnen de blowers een standje lager en wordt een aanzienlijke energiebesparing gerealiseerd. “Daarnaast verbetert het comfort, omdat er geen turbulentie ontstaat en daarmee een mogelijke ‘koudeval’. Daar klaagden gasten eerder wel eens over.”, aldus van Donkersgoed. Ook het geluidsniveau van het systeem is laag. Van Donkersgoed: “Al moet gezegd dat het even duurde voor de akoesticus en de W-adviseur op één lijn zaten”.

Kosten en planning
“De hele renovatie heeft 25 miljoen euro gekost”, zegt directeur Anton Vliegenthart. 75 procent van die kosten wordt gedragen door eigenaar van het gebouw, het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam. De overige 25 procent komt deels uit de exploitatie van de Doelen en is deels geworven bij fondsen en sponsors. “De gemeente Rotterdam zet met het Rotterdam Climate Initiative sterk in op duurzaamheid. Dat speelde een grote rol bij het realiseren van de meerkosten van energiebesparende maatregelen. En terugverdientijden? Onduidelijk, het is een langetermijnproject”, aldus Vliegenthart.
De laatste stap in het vijf jaar durende renovatieproject gebeurde in de maanden april tot september2009 en in die periode kon de Grote Zaal vijf maanden niet gebruikt worden voor concerten en congressen. Vliegenthart: “Dat moet je heel secuur plannen, want de agenda voor de Grote Zaal loopt al jaren van tevoren vol.”

Verlichting
Ook de verlichting is onder handen genomen. In de wanden zitten nu rode, groene en blauwe 1 W-leds in een strip en achter een diffuse plaat, wat een gelijkmatig schijnsel oplevert. Ook kan hiermee uitgelicht worden in verschillende kleuren. “Maar daarin zijn we terughoudend. We vinden dat niet passend”, zegt technisch manager Van Donkersgoed. Led-verlichting is ook terug te vinden bij de gangpaden en de stoelen, maar niet op het podium en de grote spots, waar nog gebruik gemaakt wordt van halogeen. Donkersgoed: “Er zitten hiaten in het kleurenspectrum van led’s en daarom is het daarvoor nog niet geschikt.”

Green Key
Over die led-verlichting voert hoofd evenementenwerving Diederik Waal discussie met de Green Key-organisatie. De Doelen zet in op bemachtiging van een certificaat, maar daarvoor moet meer energiezuinige verlichting worden toegepast. “Wij vallen in de categorie ‘congrescentra’, maar als concertgebouw kent De Doelen specifieke beperkingen”, zegt Waal. Daarom hoopt Waal dat Green Key specifieke richtlijnen zal ontwikkelen voor concertgebouwen. “In Londen is een interessant initiatief met Green Theatres. Die ontwikkeling volg ik aandachtig.” Een heel aantal maatregelen is echter al wel doorgevoerd en Waal vermoedt daarom weinig problemen wanneer binnenkort Green Key moet beoordelen of De Doelen het certificaat verdient. “Die problemen zijn vooral ook procedureel. We doen al heel veel, maar je moet ook alles netjes op papier hebben staan. Zo werkt Green Key en wij werken daar graag aan mee, want het verkrijgen van dit certificaat is een erkenning van onze duurzaamheid en een krachtig marketingtool.”

Bron: EnergieGids.nl