Een Utrechtse ondernemer wil een elektrische huurauto opladen met zonnepanelen op het dak van een basisschool. Een volle accu levert meer geld op dan teruglevering aan het net, vermoedt hij. Maar hoe het project er straks precies uit moet zien, weet niemand nog.

Door Tijdo van der Zee

De uitgaven voor de twee belangrijkste onderdelen uit het plan heeft ondernemer Robin Berg inmiddels ingeboekt: de panelen en de auto. Vorige week nam wethouder Mirjam de Rijk zijn nieuwe zonnecentrale officieel in gebruik. De elektrische Nissan Leaf is in bestelling en arriveert vermoedelijk in december. Op het dak van de Parkschool in de wijk Lombok liggen nu honderd zonnepanelen die een piekvermogen leveren van 17,5 kW en een geschatte jaarlijkse energieopbrengst hebben van 15 MWh. “Vanuit die school trekken we een kabel naar de oplaadpaal voor de elektrische auto, ongeveer honderd meter verderop”, zegt Berg, die naast initiatiefnemer eigenaar is van Lomboxnet, een aanbieder van snel internet in de wijk Lombok. Zo wil hij de laadpaal ‘achter de meter’ van de school krijgen.

Berg wil zijn business case bouwen rond het idee dat hij voor de zonnestroom meer kan vangen via de accu van een elektrische auto, dan via teruglevering aan het net. Dat zit zo. Wie netto meer levert aan het net, dan zelf aan energie gebruikt, krijgt een laag tarief voor de netto ingevoede stroom; namelijk de kale energieprijs zonder belastingen van rond de 6 cent. De elektrische auto schroeft het eigen verbruik op, waardoor er dus ook meer stroom aan eind van het jaar tegen het hoge tarief van 22 cent gesaldeerd kan worden.

Daarnaast is er het saldeerplafond. Hier geldt vanaf 1 juli aanstaande: tot het plafond van bruto 5 MWh teruggeleverde energie per jaar krijg je bij de meeste energieleveranciers de volle mep van 22 cent per kWh, maar wanneer je hier bovenuit komt, zit je weer aan de 6 cent. De panelen op de school in Lombok leveren naar verwachting 10 MWh meer dan het saldeerplafond. Het is hierbij dus van belang dat er zoveel mogelijk zelf geproduceerde stroom in de auto terecht komt, die vervolgens tegen een normale prijs -in de vorm van een volle accu- verkocht kan worden aan abonnementhouders die de auto willen huren.

Berg wil een kabel trekken van ongeveer honderd meter van de school naar een oplaadpunt bij de openbare weg, waar hij van de gemeente een parkeerplek toegewezen heeft gekregen en waar een oplaadpaal mag komen. Daar komt, zoals het er nu naar uit ziet, ook een aansluiting met het netwerk van Stedin, zodat ook andere elektrische auto’s van de paal gebruik kunnen maken, zegt Berg. De ondernemer wil slimme software installeren die precies in de gaten houdt wanneer zonnestroom geleverd kan worden aan het net en wanneer die de auto in moet. Daarnaast bepaalt deze software wanneer de accu geladen moet worden met stroom uit het net. “We halen zoveel mogelijk energie uit de zonnepanelen. Maar als iemand ’s nachts de auto reserveert voor de volgende morgen, moet de accu natuurlijk wel opgeladen zijn”, zegt Berg.

Of het financiële plaatje zo rooskleurig is als Berg het tekent, is echter zeer de vraag. Namelijk, Berg’s energieleverancier Greenchoice heeft onlangs besloten om het saldeerplafond op te heffen. Voortaan kan men onbeperkt salderen tegen het hoge tarief, zolang het eigen gebruik hieraan maar parallel loopt. Hierdoor lijkt het financiële voordeel van het laden van de elektrische auto te vervallen, omdat levering aan het net evenveel oplevert als de stroomverkoop via de accu. Daarnaast is het maar zeer de vraag of de Parkschool minder stroom gebruikt dan de zonnepanelen leveren. Ondernemer Berg verwacht dat hij de overtollige stroomproductie van de panelen in de auto kan pompen, maar uit gegevens van AgentschapNL blijkt dat een kleine school van 1.000 vierkante meter al snel het dubbele verbruikt aan stroom van wat zijn zonnecentrale produceert.

En er zijn nog meer obstakels. Ten eerste de eigendomsstructuur. Want wie levert nu straks aan wie? De zonnepanelen zijn van Robin Berg, maar wie straks eigenaar wordt van de oplaadpaal en de elektrische auto (bijvoorbeeld collectief eigendom door de abonnementshouders) weet de ondernemer nog niet. De tien oplaadpalen die nu in de gemeente staan zijn van Stichting E-laad, een samenwerkingsverband van netbeheerders, waar overigens netbeheerder Stedin de grote afwezige is. Een woordvoerder van de gemeente zegt dat Utrecht sympathiek staat tegenover het initiatief van Berg “en hem helpt waar mogelijk” maar “de zaak is nog niet uitgekristalliseerd en we weten niet zeker wie de eigenaar van die oplaadpaal wordt”. Wat ook de uitkomst is, ” het moet er niet toe leiden dat Lomboxnet of de Parkschool energieleveranciers worden”, zegt Berg. De gemeentewoordvoerder wil daar nog over kwijt: “Wij houden ons niet bezig met de koppeling van de panelen aan de oplaadpaal. Dat is nationale wetgeving en daar gaan wij niet over. Het is aan de ondernemer om hier invulling aan te geven.” Een woordvoerder van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) zegt: “Voor zover we nu kunnen overzien zijn er geen wettelijke beperkingen.”

Verder bevinden de oplaadpaal en de parkeerplaats zich in de openbare ruimte en anderen moeten ook gebruik van de oplaadpaal kunnen maken. “We krijgen niet de exclusieve rechten op die plek.” Daarom is ook netbeheerder Stedin bij het project betrokken. Dit maakt de zaak echter wel complexer, beaamt Berg. Waarom kan de auto niet opgeladen worden op het eigen terrein van de school, bijvoorbeeld aan de rand van het schoolplein? “Het schoolplein is geen parkeerplaats. Daarnaast, we willen een generieke situatie creëren, die ook bij andere scholen kan worden toegepast.”

Stedin volgt het project met veel belangstelling. “Voor ons is dit een zeer relevant project. Als het slaagt, kan je in Nederland snel meer van zulke systemen verwachten. Hier willen we dus bij zijn”, zegt woordvoerder Lucas Stassen. De netbeheerder onderzoekt nu welk ICT-systeem het best kan worden gebruikt voor de communicatie tussen school, oplaadpaal en net. “Wij praten hierover met meerdere grote ICT-partijen.”

Het project van Berg moet zich grotendeels zelf bedruipen. De gemeente Utrecht heeft Berg een handje geholpen met de parkeerplek, zo bevestigt een gemeentewoordvoerder. Ook krijgt Berg geld vanuit rijk, provincie en gemeente. “Dit is niet veel. Het gaat om de vergoeding van gewerkte uren voor de ontwikkeling van deze proef.” Het doel van Berg is om over heel Utrecht de elektrische auto-zonnepanelen-combinatie uit te rollen. Berg: “Ons glasvezelnet beperkt zich tot de wijk Lombok, voor dit nieuwe project willen we in de hele stad actief worden.”

Verschenen in Energeia, 24 juni 2011