Hij werd rijk en bekend met de flippo. Nu komt uitvinder Hans Zandvliet met een nieuw product dat de wereld moet veroveren: een knikker met ingebakken 3D-figuurtjes.

Komende maandag liggen ze, goed getimed voor Sinterklaas, in de schappen van speelgoedwinkels en supermarkten. Glazen bonken met dierenfiguurtjes er in. En ze heten Winners.

“Een revolutie in de knikkerwereld”, aldus Zandvliet. “In knikkers zijn namelijk vaak wel abstracte patronen verwerkt, maar nog nooit concrete figuurtjes.”

Aan de marktintroductie ging 15 jaar zwoegen vooraf. Zandvliet bedacht de knikker in al in 1997 en wist in 2010 Alejandro Kruger enthousiast te krijgen voor zijn idee. Kruger is fiscalist en had veel ervaring met internationaal zakendoen. Zandvliet is het creatieve brein en een ster in marketing.

Het uitwerken van het idee ging niet zonder slag of stoot. Zandvliet: “Het glaslab van Philips dacht zes maanden nodig te hebben. Maar daar kwam weinig van terecht.”

De technische uitdagingen waren divers. Zo moet het figuurtje hetzelfde soortelijk gewicht hebben als het glas, anders rolt de knikker later niet mooi.

Ook was het een opgave de verf niet te laten verkleuren in een 1500 graden hete oven, en het figuurtje en knikker moeten in de oven en later bij het afkoelen op dezelfde wijzen uitzetten en krimpen, anders barsten ze.

Echte knikker

“Soms dacht ik: ik neem gewoon kunststof, dat is veel makkelijker. Maar toch wilde ik dat niet. Kinderen voelen namelijk meteen dat een knikker van kunststof geen echte knikker is”, zegt Zandvliet.

Niet alleen bij Philips wisten ze geen raad met de Winner, ook de fabrieken in Mexico, waar het leeuwendeel van de knikkers in de wereld vandaan komt, konden niet met het procedé uit de voeten. Uiteindelijk ontwikkelde Zandvliet het productieproces zelf en bouwde daaromheen een fabriek in Vietnam.

Maar zeven maanden na opening sloeg er het noodlot toe. Een fikse regenbui overspoelde de regio en zette de fabriek volkomen blank. De overheid trok haastig de vergunning in, want de combinatie van water en hete ovens, was te gevaarlijk, zo oordeelden de autoriteiten.

Bohemen

Uiteindelijk vonden Zandvliet en Kruger een geschikte plek wat dichter bij huis. Een leegstaande glasfabriek in de Tsjechische Bohemen, voormalig epicentrum van de Europese glasindustrie. “Maar helemaal weggeconcurreerd door goedkoop Chinees glas”, zegt Kruger.

Nu werken er 25 medewerkers in vier shifts dag en nacht om per etmaal zo’n 30.000 knikkers uit te spuwen. “En zo halen we toch weer wat Boheemse expertise terug”, meent Kruger.

Zandvliet en Kruger hopen dat het succes van de flippo in de jaren ’90 zich herhaalt. In de zes jaar tijd dat de ronde plastic schijfjes in de chipszakken werden meegeleverd, werden er zo’n miljard stuks van geproduceerd. “De rage ging maar door. Meestal zijn zulke hypes snel weer over, maar kinderen vonden telkens andere manieren om met flippo’s te spelen”, zegt Zandvliet.

De flippo was wereldwijd populair, al heette hij in andere landen Tazo. “We hebben er goed aan verdiend, maar de marge op een flippo was natuurlijk niet erg groot”, zegt Zandvliet, zonder te willen vertellen wat hij er precies aan overhield.

Extra geld

De opbrengsten gingen niet in een oude sok, maar naar de ontwikkeling van Zandvliet’s nieuwe creatieve kindje: de Winner. Maar toen de fabriek in Vietnam moest sluiten, bleek er toch behoefte aan wat extra geld.

“En we zaten net midden in de bankencrisis. Dus die hielden de hand op de knip. Uiteindelijk vonden we een Nederlandse private investeerder bereid om ons te financieren”, zegt Kruger.

Distributie via een zak chips is voor knikkers niet echt geschikt. Of beter: is voor de chips niet echt geschikt. Kruger en Zandvliet kiezen er dan ook voor om ouderwets via de winkels te verkopen. “Al kan ik me een actie met bijvoorbeeld snacktomaatjes wel voorstellen. Is ook nog eens veel gezonder dan chips”, zegt Kruger.

Knikkerbaan

Bij een setje knikkers worden ook delen van een knikkerbaan geleverd, zodat kinderen ook binnen kunnen spelen. “Knikkeren was tot nu toe seizoensgebonden, dat doorbreken we hiermee”, aldus Kruger.

De ondernemers beginnen op de Nederlandse markt, De contacten met Frankrijk, Spanje en Italië zijn al gelegd. “Eerst even afwachten natuurlijk of het hier aanslaat.”

De eerste serie die in de schappen ligt zijn knikkers met dierfiguurtjes. Maar daar hoeft het niet bij te blijven, denkt Zandvliet. “Binnenkort komt er een dinosaurusfilm in de bioscoop. En dan komt het WK-voetbal. Elk deelnemend land een eigen knikker. Inspiratie genoeg.”

Door: NUzakelijk 3 november 2013/Tijdo van der Zee