De markt van de home automation staat volop in de belangstelling. In die snelle wereld van sensoren, data en communicatieprotocollen keken CV-ketelfabrikanten lang de kat uit de boom. Maar nu komt die markt wel degelijk in beweging.

Nee, ze zijn afgelopen januari niet in Las Vegas geweest. Maar volgend jaar moet het er toch echt van komen. Aan het woord zijn Ferry Overweg en Peter Mooiman, productmanager controls en projectleider bij ketel- en thermostatenfabrikant Remeha. De mannen hebben het niet over een goktripje naar The Bellagio of Ceasars Palace, maar over de Consumer Electronics Show, ofwel de CES, die plaats vond van 6 tot en met 9 januari. “We willen wel, maar zo’n tripje is erg duur”, zegt Overweg lachend.

Waar in voorgaande edities van de CES slimme horloges of mobiele telefoons nog de show stalen, was het dit jaar de beurt aan thermostaten en domotica. Google toonde de nieuwste functies in zijn thermostaat Nest en ook Quby, de leverancier van Eneco’s Toon was van de partij. Het moge duidelijk zijn er dat voor ketelfabrikanten genoeg te zien was.

Misschien kan de CES wel als definitief markeringspunt worden aangemerkt; vanaf nu is huisverwarming sexy. “De vele startups zullen een swing aan de markt geven”, zegt Arjen Noorbergen. Noorbergen is voorzitter van de vereniging OpenTherm. Hij nam in maart vorig jaar het stokje over van Dieter Kramer, werkzaam bij het Duitse Theben, die het voorzitterschap acht jaar bekleedde. De nieuwe functie bij OpenTherm doet Noorbergen erbij. In het dagelijks leven is hij technisch directeur bij Quby.

“Opentherm gaat nooit een volledig domoticabesturingsprotocol doorontwikkelen. Dat zullen anderen doen. Maar we moeten wel kunnen aansluiting bij de initiatieven die er zijn. Dus als je de ketel wil meenemen in het grotere domotica-systeem, dan moeten de ketelfabrikanten die op gestandaardiseerde wijze kunnen aanbieden, zodat andere partijen daar weer makkelijk op kunnen aansluiten. Op die manier kan elke ketel meedoen in bijvoorbeeld een alarmsysteem van leverancier A of een verlichtingssyteem van leverancier B”, zegt Noorbergen, die beseft dat er nog heel wat werk verzet moet worden voor het zover is. Standaardisering is een lastig proces, en het mislukt ook wel eens. “Bij OpenTherm hebben we gediscussieerd over standaardisering van de communicatie naar radiatorkranen. Dat lukt niet meer, er zijn inmiddels te veel technieken. En als er al een protocol dominant zal worden, dan lijkt dat Z-Wave te zijn”, zo schat Noorbergen.

Remeha-app
Ketelfabrikant Remeha zit inmiddels niet stil. Het bedrijf uit Apeldoorn adopteerde OpenTherm al vroeg en produceert sinds 2000 geen ketels meer die werken volgens het aan/uit-principe. Ook heeft het bedrijf al enige tijd (draadloze) thermostaten in zijn assortiment (qSense en iSense). In het tweede kwartaal van dit jaar komt Remeha met een thermostaat die via internet en een app te bedienen zijn. Maar daar houdt het niet op.

Met de komst van internet-of-things kan je eindeloos filosoferen wat er allemaal aan elkaar geknoopt kan worden. “The sky is the limit”, zegt Overweg. “Theoretisch is het nu mogelijk om de verwarming aan te passen aan je stemming, zoals je bij verlichting nu al ziet. Of om de verwarming automatisch wat lager te zetten als de stofzuiger aangaat.”

Remeha volgt de technologische ontwikkelingen met belangstelling en staat open voor samenwerking met andere partijen. Maar net als Arjen Noorbergen zien Overweg en Mooiman dat  de diverse communicatieprotocollen op de markt het Remeha wel moeilijk maken. Moet het bedrijf voor één techniek kiezen en de andere laten voor wat ze zijn? Feit is dat Remeha moeilijk alle verschillende communicatietechnieken in huis kan halen. Maar een harde keuze, dat is ook weer niet de bedoeling. “Wij zouden niet alle kaarten willen inzetten op Zigbee of Z-Wave,” zegt Mooiman. “Het zou inderdaad mooi zijn als wij met één protocol kunnen meedoen in een groter systeem. Dus ja, standaardisatie is geen gek idee.”

Automatische diagnoses
Een andere ontwikkeling die nu onder de aandacht staat is het beheer en onderhoud van de CV-ketel op afstand. Met het OpenTherm-protocol stuurt de ketel nu al foutmeldingen naar de thermostaat. Een fout wordt weergegeven als een getal tussen 1 en 255, en dat getal correleert met een bepaalde melding. Zo staat fout 5 bij een bepaalde fabrikant bijvoorbeeld gelijk aan een defecte pomp. Maar bij een andere fabrikant kan deze foutmelding iets heel anders betekenen. De meeste onderhoudsbedrijven hebben de verschillende onderhoudsboekjes wel op de plank liggen en kunnen bij elk merk en elk type snel zien wat welke foutcode  zou kunnen betekenen.

Anders wordt het als die foutcodes worden gebruikt als input van een rekenprogramma. Dan wordt het zinnig als alle fabrikanten hun foutcodes met elkaar in lijn brengen. Net zoals data uit de slimme meter kunnen leiden tot nuttige informatie, kan informatie uit de ketel een schat aan wetenswaardigheden opleveren. In verschillende pilots wordt inmiddels getest of het combineren van foutcodes en gebruiksdata uit de ketel via complexe algoritmes voor onderhoudsbedrijven en installateurs gebruiksklare diagnoses kan genereren. Uit de data kan uiteindelijk zelfs een voorspelling worden gedaan over wanneer een ketel een volgende servicebeurt nodig heeft, waarmee ook een nieuw servicemodel in het verschiet ligt. “Onderhoudsmonteurs, de Bonariussen en Feenstra’s, kunnen op die manier meteen het juiste gereedschap of onderdelen in de bus leggen, zodat ze niet bij de ketel aangekomen ontdekken dat ze iets vergeten zijn”, zegt Noorbergen, die voor OpenTherm de taak ziet om deze processen enigszins te stroomlijnen, bijvoorbeeld via standaard foutcodes. “In een recente pilot, waarin ook Eneco mee deed, hebben wij zo’n 150 serviceboekjes zitten overtypen”, zegt Noorbergen, die nog wel meer partijen ziet die kunnen aanhaken. “Ook een groothandel als Wasco kan hierin mee, die kan dan automatisch nieuwe onderdelen klaarleggen.”

Ook Remeha zal binnenkort meedraaien in een dergelijke pilot, waarover meer uit de doeken zal worden gedaan bij de bouwbeurs in februari in Utrecht. Maar een tipje van de sluier willen de mannen wel oplichten. “Het gaat om een proef in bestaande woningen. Eerder hebben we al getest in het lab en die resultaten waren positief. De ketel zal in die woningen de foutcodes, samen met verbruiksdata, via internet rechtstreeks naar de installateur zenden.” En of die foutcodes gestandaardiseerd moeten worden? “Niet perse. Van de installateurs krijgen wij in ieder geval geen klachten. Remeha zal hier niet over één nacht ijs gaan. En er moet vanuit de markt ook wel echt vraag naar zijn.”

————————————–

Multi-master
OpenTherm (OT) is een gestandaardiseerd communicatieprotocol  dat ervoor moet zorgen dat thermostaten en CV-ketels bij modulerend stoken merkonafhankelijk met elkaar kunnen communiceren, en waarbij de ketel de stroom levert aan de thermostaat. Recente updates van het OpenTherm-protocol maken het mogelijk om meer apparatuur te bedienen en een gateway tussen de thermostaat en de ketel te plaatsen, die meerdere apparaten kan koppelen. Onlangs is weer een nieuwe versie van OpenTherm gedefinieerd. Deze moet nu worden getest, voordat hij definitief kan worden vastgesteld. Deze nieuwe versie staat vooral toe dat er meerdere apparaten tegelijkertijd kunnen worden aangesloten op OpenTherm (multi-master). Vanuit de markt gaan ook geluiden op om nog weer wat meer vermogen beschikbaar te stellen vanuit de ketel aan de thermostaat. Dat is nu bijvoorbeeld te weinig om Wi-Fi te kunnen implementeren. Maar daarin voorziet de nieuwe versie vooralsnog niet.

Door: Tijdo van der Zee
Verschenen in: GAWALO, 2015