Bouwbedrijf Bam wil de capaciteit van zo’n 200 nul-op-de-meter-woningen in de regio Utrecht gaan inzetten als flexibiliteitsdienst aan Stedin.

Door: Tijdo van der Zee
In: Energeia.nl, 11 mei 2015

Eerder deze maand kreeg Bam voor dit driejarige Rennovates-project van de Europese Commissie EUR 5 mln toegezegd vanuit subsidieprogramma Horizon 2020.

Bam is betrokken bij het programma Stroomversnelling, waarin 111.000 woningen worden gerenoveerd tot nul-op-de-meter-woning. In het Rennovates-project betekent dit onder meer dat de gasaansluiting wordt verwijderd, dat elektriciteit wordt opgewekt door zonnepanelen en de warmte door warmtepompen. In de winter zal er daardoor extra vraag naar stroom zijn en in de zomer wordt juist een overschot verwacht, dat wordt teruggeleverd aan het net. Netto moet dit optellen tot nul.

Ook na de renovatie zal Bam betrokken blijven. Het bouwbedrijf is namelijk voor dertig jaar verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de gerenoveerde woningen. In een energie service contract met de woningcorporatie tekent Bam voor de energieprestatie van gebouwgebonden installaties; de warmtepomp en zonnepanelen. Bam staat niet garant voor onzuinig gebruik van huishoudelijke elektrische apparaten door bewoners: die krijgen een jaarlijks energiebudget van ongeveer 2.500 kWh. Wat ze daarboven gebruiken, moeten ze extra afrekenen.

De subsidie die Bam nu van de Europese Commissie ontvangt, stelt het bedrijf in staat om nog een extra rol aan te nemen. Namelijk die van aggregator en leverancier van flexibiliteitsdiensten, in dit geval netbeheerder Stedin.Technisch betekent dit dat er behalve warmtepompen en zonnepanelen ook accu’s geplaatst worden, van het Finse MassiveCell Technologies. Dat zal gaan om één buurtbatterij die vermoedelijk onder beheer zal vallen van Stedin en ook om accu’s áchter de meter, in een “aantal woningen”, zegt Maarten Hommelberg, projectmanager innovatie bij Bam.

Aggregator
De term aggregator is in Nederland nog niet erg ingeburgerd. Een omschrijving kan Milo Broekmans geven. Broekmans werkt bij Stedin en bij Usef, een partnerorganisatie van energiebedrijven, netbeheerders en ICT-bedrijven, die de ontwikkeling van slimme netwerken promoot. Usef is gevestigd in Arnhem, op hetzelfde bedrijventerrein als Tennet. “Een aggregator is een partij of marktrol die tussen de prosumenten [consumenten worden prosumenten als ze met bijvoorbeeld zonnepanelen ook elektriciteit opwekken, red.] en de traditionele marktrollen zoals programmaverantwoordelijken en netbeheerders opereert, met als doel de kleine beetjes flexibiliteit die prosumenten kunnen bieden -in de ordegrootte van enkele kW’s- te aggregeren tot hoeveelheden waar de traditionele marktrollen iets mee kunnen -meestal in de orde van MW’s.”

Dat kan dus een verzameling woningen zijn, in het geval van Bam, maar er zijn ook andere mogelijkheden. “Je kan denken aan een leasemaaschappij die het laden van alle elektrische auto’s in zijn bestand kan sturen, waardoor het vermogen dat hij kan aanbieden voor alle auto’s in zijn park samen oploopt tot vele MW’s”, aldus Broekmans.

Bam zal in zijn nieuwe rol de elektriciteitsstromen tussen accu’s, zonnepanelen en warmtepompen sturen “om kostbare investeringen in meer capaciteit op het elektriciteitsnetwerk te minimaliseren of te voorkomen”, aldus het bedrijf. En dus ook flexibiliteit leveren aan Stedin. “De rol van aggregator gaan we binnen dit project verkennen. De eerste concrete case is inderdaad flexibiliteitsdiensten leveren aan Stedin. Voor het eind van het project hopen we meer inzicht te hebben. Doel is om hier een business case rond te ontwikkelen, zowel voor Stedin als Bam. Als de case rond is, dan wordt die natuurlijk ook in praktijk gebracht”, zegt Hommelberg.

Maar betekent dit dan ook dat bewoners verplicht zijn om hun huishouden op afroep beschikbaar te stellen voor deze dienst? Nee, zegt Hommelberg. “Het comfort van de eindgebruiker staat voorop en wij geloven dat er dan voldoende flexibiliteit overblijft door de warmtepomp en elektrische opslag om aanvullende diensten aan het netwerk te leveren. Er wordt dus niets verwacht van de huishoudens in de zin van het leveren van flexibiliteit, en er komen hier geen sancties op te staan. Het is de bedoeling dat huishoudens er niets van merken.”

Finale keuzes over locatie en woningen moet nog gemaakt worden, zegt Hommelberg. “We hebben een aantal locaties op het oog in Stedin-gebied, in de regio Utrecht, maar daar is nog geen keus in gemaakt. In principe gaan we ervan uit dat het nog te renoveren woningen zijn. Het kan zijn dat we een aantal woningen meenemen die al gerenoveerd zijn, daar zullen we dan een aanpassing aan doen. Dit is afhankelijk van de locatie die we kiezen.”

Om aanspraak te maken op Europese subsidies is het gangbaar dat partijen uit meerdere EU-lidstaten bij een project samenwerken. Bam en Stedin doen dat met twee andere bouwondernemingen, namelijk Mostostal uit Polen en Mondragon uit Spanje. Verder zijn uit België de onderzoeksorganisatie VITO/EnergyVille, het smart-grid-bedrijf Enervalis en de Belfius Bank betrokken. De overige partners zijn het al eerder genoemde MassiveCell Technologies en het Duitse KEO, een elektronicafirma die zijn communicatiestandaard EEBus inbrengt.